Pretresno vijeće Haškog tribunala, kojim predsjedava sudija Moloto, danas će saopštiti presudu ratnom komandantu Armije RBiH armijskom generalu Rasimu Deliću.
Haško tužilaštvo je optužilo generala Delića za kršenje zakona i običaja ratovanja, odnosno da je po komandnoj odgovornosti kriv za ratne zločine koje su, navodno, počinili pripadnici odreda “El mudžahidin“ 8. juna 1993. nad zarobljenim hrvatskim vojnicima i civilima u selu Maljine kod Travnika, i zarobljenim srpskim vojnicima i civilima 22. jula, te 11. septembra 1995. u Vozući.

Efikasna kontrola
Presuda se očekuje s velikom pažnjom, jer general Delić je dvije i po ratne godine bio na čelu Glavnog štaba, odnosno Generalštaba Armije RBiH, pa je presuda njemu istovremeno i presuda Armiji RBiH.
Doduše, ta presuda, kakva god bude, neće biti pravosnažna dok je ne potvrdi ili promijeni Žalbeno vijeće. Ali, dok bude na snazi, ona će biti zvanična mjera ratnog lica Armije RBiH.
Besmisleno bi bilo da nagađamo kakvu bi presudu generalu Deliću moglo saopštiti Pretresno vijeće.
Čak i poslije konačne presude generalu Enveru Hadžihasanoviću, u kojoj je Žalbeno vijeću utvrdilo da general Hadžihasanović kao komandant 3. korpusa Armije RBiH nije imao efikasnu kontrolu nad odredom “El mudžahidin“, te da odnos te jedinice prema 3. korpusu „nije bio odnos subordinacije“ nego da je, „naprotiv, bio blizak otvorenom neprijateljstvu“.
Jer, iako sudska vijeća Haškog tribunala, uglavnom, poštuju ranije presude svojih kolega, ona su ipak samostalna i mogu da ih zanemare.
Cijeli proces generalu Deliću vodio se oko sudbinskog pitanja: da li je on imao, ili nije, efikasnu kontrolu nad odredom “El mudžahidin“.
Optužba je tvrdila da jeste, a odbrana da nije imao efikasnu kontrolu. Da bi dokazala kako je Delić efikasno komandovao odredom “El mudžahidin“, te da je, dakle, i odgovoran za zločine koje su počinili pripadnici ove jedinice, optužba je pozvala 52 svjedoka i predočila nekoliko stotina dokumenata. U završnoj riječi tužioci su naglasili da je general Delić 13. avgusta 1993. formirao odred „El mudžahidin“, da je nad njim imao efikasnu kontrolu, da se Armija RBiH oslanjala na odred i da mu je izdavala naređenja koja je on izvršavao.
Optužba je, takođe, naglasila kako je general Delić bio informisan o zločinima i u Maljinama i u Vozući, a da ništa nije preduzeo da kazni počinioce.
Odbrana generala Delića, na čijem je čelu Vasvija Vidović, nije negirala neke od tih zločina. Nije negirala ni da je general Delić izdao naredbu o formiranju odreda „El mudžahidin“. Ali je negirala da je general imao efikasnu kontrolu nad odredom „El mudžahidin“.
Što se tiče zločina u Maljinama 8. juna 1993., kada su ubijena 24 zarobljena hrvatska civila i vojnika HVO-a, odbrana je dokazala da general Delić toga dana jeste postavljen za komandanta Glavnog štaba ARBiH, ali da se zločin dogodio prije nego je preuzeo tu dužnost.
I za zločine koji su se dogodili nad zarobljenim srpskim vojnicima i civilima 22. jula i 11. septembra 1995. u Vozući, odbrana je dokazala da general Delić tih dana uopšte nije bio u BiH, odnosno da je 22. jula bio u Splitu, a 11. septembra i narednih nekoliko dana je boravio u Maleziji.

Ali i Ajman
Odbrana je, takođe, nizom dokumenata nastojala da dokaže kako general Delić uopšte nije bio informisan o tim zločinima. Osporavala je i tezu optužbe da su navodne zločine počinili pripadnici odreda “El mudžahidin“.
Tokom cijelog suđenja mnogi svjedoci i dokumenti su išli naruku odbrani, čija je strategija bila da odred „El mudžahidin“ formalno jeste bio u sastavu Armije RBiH, ali da suštinski nije, pa da, dakle, nad njim efikasnu kontrolu general Delić nije imao.
U nekoliko pisama koje su u ratu komandanti odreda slali u inostranstvo napisali su baš tako - da je odred samo formalno u Armiji RBiH.
I dva najvažnija svjedoka optužbe - Ali Hamad i Ajman Avad, zbog kojih je Pretresno vijeće dva puta selilo u Sarajevo da čuje njihove iskaze, nedvosmisleno su rekli da njima nije komandovala Armija RBiH. Ali Hamad je jasno kazao da je njih u BiH poslala Al Kaida i da im je ona komandovala.
Ajman Avad je, opet, kazao da je njima komandovala šura. „Tako mi Allaha“, kazao je Awad, „da je šura odlučila da ne rasformiramo odred „El mudžahidin“, mi ga ne bismo rasformirali i pored odluke Dejtonskog sporazuma i zahtjeva predsjednika Izetbegovića i nastavili bismo borbu.“
Napokon, u završnoj fazi suđenja u martu ove godine Tužilaštvo je saopštilo da od 2006. raspolaže dokumentima koje je u Islamskom institutu u Milanu zaplijenila italijanska vlada i da su to ratni izvještaji odreda „El mudžahidin“ iz BiH.
Sva ta dokumenta su svrstana u kategoriju „oslobađajućih“. Odbrana je tridesetak tih dokumenata uvela u dokazni spis, a svi oni dokazuju, kako je kazala u završnoj riječi Vasvija Vidović, da je odredom „El mudžahidin“ u Bosni vladala šura, a da mu je stvarni autoritet bio šejh Anvar Šaban iz Islamskog instituta u Milanu.
Na kraju je jedan od najcjenjenijih vojnih stručnjaka, britanski univerzitetski profesor dr. Pol Korniš, Pretresnom vijeću predočio ekspertnu analizu rukovođenja i komandovanja. Prema toj analizi, odred “El mudžahidin“ nikako nije bio u sistemu rukovođenja i komandovanja Armije RBiH.
Podsjetimo da je haško Tužilaštvo zatražilo za Delića kaznu od 15 godina zatvora, a odbrana oslobađajuću presudu.

Nepoznati detalji
Suđenje generalu Deliću bilo je po mnogo čemu jedinstveno. Jedino se „njegovo“ Pretresno vijeće dva puta selilo iz Haga, a neko je pokušao da u procesu ugura i lažni snimak njegovog navodnog obraćanja mudžahedinima.
Bilo je dosta i zaštićenih svjedoka, a jedan od njih dva puta je pozivan u Hag. Optuživali su ga četiri muškarca i jedna žena, a branili pet žena i jedan muškarac.
U toku procesa na vidjelo su izašli mnogi do tada nepoznati detalji iz našeg odbrambeno-oslobodilačkog rata. Ali, to je već druga priča.

Ostale vijestiArhiva