Šar-planina, nacionalni park izuzetne biološke, geografske i etničke raznovrsnosti i kulturno istorijskog nasleđa nominovan je za Listu svetske prirodne baštine pod zaštitom Uneska. Dokumentacija za nominaciju, koju je pripremio Zavod za zaštitu prirode, sa potpisom Jovana Ćirilova, predsednika srpske komisije za Unesko, poslata je u Pariz 23. januara ove godine, na adresu stalne delegacije Srbije pri toj organizaciji Ujedinjenih nacija, zaduženoj za pitanja prosvete, nauke i kulture. Ukoliko se nominacija prihvati, kako je juče kazala Lidija Amidžić, direktor Zavoda za zaštitu prirode, ovaj prirodni rezervat naredne godine našao bi se na Listi svetske prirodne baštine.

Prema njenim rečima, dokumentacija o Šar-planini, koja se nalazi u tri fascikle, biće predata 2. februara, u sedištu Uneska u Parizu, a dalja procedura neće biti brza, budući da će višečlana komisija te organizacije više puta dolaziti da vidi lokalitet i verovatno tražiti dodatnu dokumentaciju.

– Bez obzira na to da li će biti doneta neka odluka u vezi sa Kosovom i Metohijom, na Šar-planinu će se gledati kao na srpsku teritoriju, o čemu svedoče ne samo ljudi, već i kulturna dobra – rekla je Amidžić.

Ona je navela da je Šar-planina centralna balkanska planina, koja se prostire na pet kosovskih opština (Štrpce, Suva Reka, Kačanik, Prizren i Gora) koje vekovima naseljavaju Srbi, Albanci, muslimani i Goranci. Šar-planina predstavlja raskrsnicu svih važnih evropskih i balkanskih puteva.

Ova planina je poznata po velikoj raznovrsnosti biljnog i životinjskog sveta. Do sada je otkriveno 350 endemskih vrsta, odnosno onih vrsta koje uspevaju samo na ovom lokalitetu. Biljni svet Šar-planine čini oko 45 odsto biljnog sveta kojim raspolaže Srbija. Na ovoj planini ima 70 odsto od ukupnog broja vrsta vodozemaca i gmizavaca i 45 odsto vrsta ptica koje postoje u Srbiji.

Šar-planina u biogeografskom pogledu je među najznačajnijim i najinteresantnijim planinama na Balkanskom poluostrvu i u Evropi sa više od 100 vrhova viših od 2.000 metara i sa 30 vrhova iznad 2.500 metara. Ona predstavlja razvođe jadranskog, crnomorskog i egejskog sliva.

Nacionalni park Šar-planina je prijavljen kao prirodno dobro, a istovremeno je predložen i za upis na Uneskovu Listu dobara u opasnosti.

Kako je istakla Amidžić, najbrojniji i najznačajniji objekti kulturne baštine zaštićenog područja su oni koji potiču iz perioda srednjovekovne srpske države. Po vrednosti se izdvaja 14 kategorisanih kulturnih dobara od izuzetnog značaja, izgrađenih u periodu od 12. do 16. veka – manastir Svetog Arhangela nadomak Prizrena, ostaci isposnice i manastira Svetog Petra Koriškog u Koriši, Crkva svete Bogorodice u Pejčićima, Crkva svetog Nikole u Bogoševcu, Crkva svetog Nikole i Crkva svete Petke u Mušnikovu, Crkva svetog Đorđa u Milačićima, Crkva svetog Nikole u Drejčićima, Crkva svetog Đorđa i Crkva svete Bogorodice Odigitrije u Mušutištu, Crkva svetog Đorđa u Gornjoj Bitini, Crkva svetog Teodora Tirona u Donjoj Bitini, Crkva svetog Nikole u Gotovuši i Crkva svetog Nikole u Štrpcu. Većina ovih manastira je tokom bombardovanja NATO potpuno ili delimično uništena.

Na pitanje novinara da li ima politike u tome što je odabrana Šar-planina za Listu svetske prirodne baštine, Amidžić je odgovorila da „nema politike u toj priči, pošto je reč o zaštiti dobra od univerzalnog značaja i da se na tu planinu uvek gledalo kao na deo Srbije”.
Na Listu svetske baštine su dosad upisani Stari Ras i Sopoćani (1979), manastir Studenica (1986) i srednjovekovni spomenici na Kosovu i Metohiji (manastir Dečani – 2004, Crkva Bogorodice Ljeviške, Gračanica i Pećka patrijaršija – 2006. godine).

Ostale vestiArhiva