Ministarstvo vera izdvojilo je prošle godine oko 501.734.677 dinara za različite programe i projekte Srpske pravoslavne crkve, odnosno više od 88 odsto od ukupnog budžeta predviđenog za finansiranje programa i pomoć svim tradicionalnim crkvama i verskim zajednicama. Dodatna računica kaže da je iz javnih prihoda za SPC izdvojeno 66,92 dinara po stanovniku.

U Ministarstvu vera objašnjavaju da se budžetska sredstva odobravaju za određene programe i projekte, a ne za pojedinačne crkve i verske zajednice, kao i da crkva koja ima najveći broj vernika, SPC, dobija i najviše sredstava. SPC tako sa oko 15 odsto učestvuje u projektima kao što su Visoko teološko obrazovanje, Pomoć sveštenicima, monasima i verskim službenicima u pograničnim i ekonomski nerazvijenim područjima ili Pomoć za gradnju, održavanje i hitne sanacije i rekonstrukciju hramova u nerazvijenim područjima. Dva projekta u kojima učestvuje samo SPC su Zaštita verskog, kulturnog i nacionalnog identiteta, prošle godine za taj projekat obezbeđeno je 138.000.000 dinara, i Pomoć sveštenstvu i monaštvu na Kosovu i Metohiji, za šta je izdvojeno 50.000.000 dinara.

„Jasno naznačena ugovorna klauzula da će se prekinuti uplate ili tražiti povraćaj uplaćenih sredstava u slučaju nenamenskog trošenja ili neblagovremenog podnošenja izveštaja, primorava korisnike dotacije da izvršavaju preuzete obaveze. Svi ugovori sadrže klauzulu o neophodnosti dostavljanja precizne pisane dokumentacije o načinu utroška dotacije primljene od Ministarstva vera”, navodi se u odgovoru ovog ministarstva na pitanja „Politike”.

Ovo su, ujedno, i jedini zvanični podaci i cifre koje ilustruju deo finansija SPC. Kako se Crkva izdržava i kontroliše svoje finansije, budući da država nema gotovo nikakvog nadzora nad njima, uporno smo pokušavali da saznamo u Patrijaršijskom upravnom odboru, crkvenom telu zaduženom da vodi brigu o tome na nivou cele SPC, ali odgovor od njih nije usledio ni posle nekoliko dana čekanja.

Sveštenik iz jedne beogradske crkve, međutim, razjasnio nam je kako Crkva upravlja svojim finansijama, ali je zamolio i da ne navodimo njegovo ime. Naš sagovornik kaže da se jedan hram najvećim delom izdržava od prodaje sveća, oko 70 odsto prihoda obezbeđuje se na ovaj način, dok je sveštenicima glavni izvor prihoda novac koji dobiju od naroda za određene sveštenoradnje i korvana, priloga koje vernici ostavljaju na centralnoj ikoni u hramu, a koja se deli sveštenicima i đakonima te crkve.

– Prilozi koje ljudi ostavljaju na drugim ikonama u crkvi, kao i oni koji se prikupe na kraju liturgije, idu za hram, ali ima kasa u crkvi u koje vernici mogu ostaviti prilog za određene namene, poput izgradnje novih hramova ili pomoć siromašnima. Novac koji sveštenik dobije za krštenje ili venčanje, deli se – najveći deo ide ponovo Crkvi, nešto ide pomoćniku, đakonu, a deo svešteniku. U periodu kada nema slava, glavni prihod sveštenika, koji ne prima platu ni od Crkve ni od države, već živi od priloga vernika, jeste korvana. Od Đurđevdana do kraja oktobra prihodi sveštenika se naglo smanjuju i svode gotovo isključivo na korvanu – ističe naš sagovornik.

Kao što svaki sveštenik odvaja deo svojih prihoda za Crkvu, tako i svaka crkva deo svojih sredstava odvaja za centralnu kasu, a novac uplaćuje centralnoj blagajni eparhijskog upravnog odbora koji upravlja njima. Kako saznajemo od našeg sagovornika, u Arhiepiskopiji beogradsko-karlovačkoj taj procenat je oko 14 odsto, a u desetak stavki navedeno je i šta se finansira od zajedničkog novca, poput verske nastave, rada Verskog dobrotvornog starateljstva, izgradnje novih hramova...

Razrezi, odnosno procenat koji eparhije uplaćuju u zajedničku kasu, razlikuju se po eparhijama, a godišnji finansijski izveštaji podnose se eparhijskom upravnom odboru koji proverava njihovu ispravnost, ali i odobrava budžet Crkve za narednu godinu. Predračun opštih rashoda i prihoda, kao i odobravanje predračuna i završnih računa eparhija donosi Patrijaršijski upravni odbor.

Crkve i verske zajednice samostalno upravljaju svojom imovinom i novčanim sredstvima, mogu da obavljaju privrednu i drugu delatnost u skladu sa propisima, a prilikom obavljanja delatnosti i obezbeđivanja prihoda mogu biti potpuno ili delimično oslobođene poreza, stoji u Zakonu o crkvama i verskim zajednicama. Doprinose za penzijsko i zdravstveno osiguranje sveštenika može uplaćivati država, ukoliko za to obezbedi sredstva u budžetu, ili sama Crkva, kao u slučaju našeg sagovornika.

Ostale vestiArhiva