RESURSI geotermalnih voda, koji se u svetu poslednjih godina ubrzano razvijaju i koriste, najviše u najnaprednijim zemljama Evrope i Amerike, prerasli su u svo­jevrsnu "industriju za negu i oporavak ljudskog tela i duha". Srbija se može po­hvaliti da ima to ogromno "podzemno more" koje obiluje bogatstvom različitosti po temperaturi, kvalitetu i lekovitosti.
Međutim, dok susedna nam Mađarska sa svojim banjama, uglavnom veštački stvorenim (a ima ih čak 120), godišnje od turizma prihoduje oko tri milijarde dola­ra, Srbija sa pedesetak prirodnih, ne može ni dvadeseti deo toga. Kako na pravi način iskoristiti geotermalne vode Srbije, za naš list govori profesor dr Mihailo Mi­livojević, diplomirani inženjer geologije na Institutu za hidrogeologiju i dekan Ru­darsko-geološkog fakulteta u Beogradu.
- U odnosu na razvijene zemlje u kojima je "sukob profitnih i ekoloških interesa" veoma eskalirao na štetu ekologije, u Srbiji ima dosta lokaliteta koji predstavlja­ju prave ekološke oaze. Na teritoriji Srbije nalazi se više od 300 pojava prirodnih izvora termalnih i termomineralnih voda - priča dr Milivojević.

MASOVNI TURIZAM
PREMA njegovim rečima, samo jedan, relativno mali deo, koristi se za banjske ili lečilišne svrhe, a sasvim mali za turizam. U odnosu na susede i na površinu zemlje, u ovome smo najbogatiji.
- Najveći broj prirodnih izvora nalazi se u Srbiji. Vojvodina je praktično bez njih, ali, ona obiluje velikim brojem veštačkih izvora-bušotina sa termalnim i termomi­neralnim vodama.
Milivojević podseća da je takav raspored posledica veoma raznolikog geološkog sastava, hidrogeoloških i geotermalnih karakteristika terena i burne geološke istorije teritorije Srbije. Iako u Srbiji ima 46 lokaliteta koji se smatraju za banje, to jest prirodna lečilišta u hidrogeološkom smislu, banja, kao zdravstvenih centa­ra u pravom smislu, ima svega nekoliko. Profesor Milivojević ističe:
- U odnosu na ukupan broj pojava termalnih i termomineralnih izvora, iste takve pojave u banjama čine oko 15 odsto. Ovakav, relativno mali broj iskorišćenih pri­rodnih pojava za banjske svrhe prava je ilustracija banjeološkog, kao dela ukup­nog hidrogeološkog potencijala teritorije Srbije, a tu se misli i na turizam.
Podsećajući da banje danas u razvijenim zemljama sve više prerastaju u "vode­ne centre", gde zdravi ljudi aktivno provode godišnji odmor, uz zabavu i relaksaci­ju, te da ta industrija donosi ogromne profite, dr Milivojević kaže:
- Oko 60 odsto od broja svih izvora termalnih i termomineralnih voda su oni sa temperaturom od 20 do 40 stepeni, a oko 20 odsto sa temperaturom od 30 do 40 stepeni, što znači da Srbija ima izvanredne hidrogeotermalne resurse za ma­sovni turizam na bazi "vodenih centara".

ENERGIJA - U VAZDUH
INTERESANTNO zvuči podatak da ove vode iz zemlje iznesu geotermalnu toplo­tu u ekvivalentnom iznosu od oko 300.000 tona nafte godišnje, što iznosi jednu trećinu od njene ukupne godišnje proizvodnje u Srbiji.
- Najveći deo te energije se praktično rasipa u vazduh, zato što se ona koristi za toplifikaciju na samo nekoliko lokaliteta: Vranjska banja, Kuršumlijska, Jošanič­ka i Sijarinska banja - naglašava prof. Milivojević.
Prema rečina našeg sagovornika, mogućnosti iznalaženja geotermalnih voda na novim lokacijama za otvaranje novih banja u našoj zemlji su ogromne:
- Razmeštaj nalazišta geotermalnih voda je veoma dobar, tako da se na osnovu njih nove banje i "vodeni centri" mogu otvarati pored auto-puteva, u priobalju Du­nava, na planinama, u većini gradova, pored manastira.
Samo u Vojvodini, po uzoru na mađarske, moguće je izgraditi desetine "vodenih centara". Isto toliko i u Beogradu i okolini, što bi uključivalo i bazene punjene ge­otermalnom vodom, luksuznim hotelima, kockarnicama, marinama za nautičare, kao atrakcija za strane turiste.
- Izdašnost svih izvora termomineralnih voda u banjama Srbije je oko 1.200 litara u sekundi, prostranstvo nalazišta kreće se i do nekoliko hiljada kvadratnih kilo­metara, a starost banja od 1.350 godina (Prolom banja, kao jedna od najmlađih) do više od 40.000 godina (vode Bujanovačke banje) - kaže Milivojević, uz podse­ćanje da geotermoenergetski potencijal termomineralnih voda u banjama može da se poveća, u proseku, osam puta.

VRANJSKA NAJTOPLIJA
NA teritoriji Srbije van Panonskog basena, to jest u terenima izgrađenim od tvr­dih stena, nalazi se 160 prirodnih izvora termalnih voda sa temperaturom vi­šom od 15 stepeni celzijusa. Profesor Milivojević navodi da najveću temperatu­ru imaju termalne vode izvora u Vranjskoj banji (96 stepeni), zatim u Jošanič­koj (78), Sijarinskoj (72), Kuršumlijskoj (68), Novopazarskoj (54)...

Ostale vestiArhiva