Beograd - Centar za slobodne izbore i demokratiju (CESID) sprema prijavu za posmatranje referenduma o novom ustavu Srbije, ali da li će u tome i učestvovati zavisiće od odgovora Republičke izborne komisije (RIK), saopštio je programski direktor CESID Marko Blagojević novosadskom "Građanskom listu", a prenosi agencija Beta. "Najbitnije je organizovati dobru kontrolu čitavog referenduma, a posebnu pažnju nepristrasni posmatrači i drugi akteri u procesu treba da posvete glasanju na Kosovu", ukazao je Blagojević, navodeći da se "izborni materijal preko noći čuva, a čuvaju ga oni koje republička administracija za to imenuje".
RIK je u ponedeljak već donela uputstvo za sprovođenje referenduma koje dopušta da rad organa za sprovođenje referenduma prate sve zainteresovane domaće organizacije koje su registrovane za praćenje izbora, kao i zainteresovani predstavnici stranih država, međunarodnih i nevladinih organizacija. Za to je potrebno da podnesu prijave RIK najkasnije do 17. oktobra u ponoć. Inače, RIK je juče odlučila da referendumski listić bude sive boje, a kontrolni boje kajsije. Istovremeno, RIK je, pravdajući se neblagovremenošću, odbacila prigovor SDU i GSS upućen zbog toga što ove dve stranke nisu zastupljene u opštinskim komisijama.
Svi referendumski organi - počev od RIK, preko opštinskih komisija do glasačkih odbora - dužni su da posmatračima omoguće nesmetano praćenje glasanja i da u zapisnicima navedu njihovo prisustvo na glasačkom mestu. Međutim, od posmatrača se traži da se drže pravila o održavanju reda na glasačkom mestu. U suprotnom, glasački organ može i da im oduzme ovlašćenje i identifikacionu karticu, a posebno ako na glasačkom mestu koriste pejdžer, mobilni telefon, ili druga sredstva veza i komunikacija.
Podrazumeva se da će, pored posmatrača, i predstavnici stranaka u referendumskim organima jedni druge kontrolisati. Naime, RIK je u ponedeljak donela odluku prema kojoj opštinske komisije, uključujući i one u Nišu, Novom Sadu i Kragujevcu, čini osam članova i njihovih zamenika iz redova parlamentarnih stranaka (SRS, DSS, DS, G17 Plus, SPS, NS i samostalnih poslanika 9+9 i SPO).
U opštinama u kojima predstavnici stranaka nacionalnih manjina imaju većinu u skupštini opštine, ona manjinska stranka koja ima najviše odbornika ima pravo na jednog člana opštinske komisije i njegovog zamenika.
Članove i zamenike opštinskih komisija koji ne moraju da imaju prebivalište u opštini za koju sprovode referendum, imenovaće RIK do 9. oktobra u ponoć. Političke stranke dužne su da svoje predstavnike, preko svojih sedišta, predlože RIK najkasnije do 7. oktobra u ponoć. Opštinske komisije radiće isključivo u stalnom sastavu, u prisustvu sekretara i zamenika sekretara postojećih opštinskih i gradskih izbornih komisija koji nemaju pravo odlučivanja.
Inače, prijava domaćeg posmatrača treba da sadrži: naziv organizacije, broj posmatrača, ime, prezime, jedinstveni matični broj i fotografiju svakog posmatrača pojedinačno, kao i područje na kojem će pratiti rad referendumskih organa. Uz prijavu se podnosi i akt o registraciji organizacije kod nadležnog organa. RIK domaćim posmatračima izdaje službena ovlašćenja na osnovu kojih oni mogu da prate rad organa za sprovođenje glasanja.
Strani posmatrač treba da podnese prijavu koja sadrži: naziv države, odnosno organizacije iz koje dolazi, ime, prezime, fotografiju, broj putne isprave i vreme njegovog boravka u Srbiji. Pošto pribavi mišljenje nadležnog državnog organa, RIK izdaje službena ovlašćenja stranim posmatračima na osnovu kojih mogu da prate rad organa za sprovođenje glasanja.

Nerazjašnjeno da li će biti ćutnje

Još nije izvesno da li će biti referendumske ćutnje prema analogiji na izbornu ćutnju. Naime, RIK to nije utvrdila, niti to Zakon o referendumu i narodnoj inicijativi predviđa. Međutim, direktor Direkcije za zakonodavstvo Zoran Balinovac je, još dok je trajala sednica RIK u ponedeljak, objasnio novinaru Danasa da se primenjuju shodne odredbe Zakona o izboru narodnih poslanika koje predviđaju ćutnju dva dana pre izbora pa sve do zatvaranja biračkih mesta. U ovom slučaju, kaže Balinovac, ćutnja bi trajala do zatvaranja birališta drugog dana glasanja. Sa svoje strane sekretar RIK Marko Danilović tvrdi da neće biti ćutnje. Utisak je da će to pitanje morati da razreše političari koji su već pokazali spremnost da ne štede ni vremena ni novca za kampanju. Činjenica je da je poslednji referendum u Srbiji 1998. prošao bez ćutnje.

Ostale vestiArhiva