Budimpešta - Zvanično obeležavanje 50 godina od mađarske antisovjetske revolucije počelo je juče u Budimpešti. Obeležavanju pet decenija od mađarske revolucije prisustvuje i predsednik Srbije Boris Tadić, koji je juče sa premijerom Mađarske Ferencom Đurčanjom otkrio spomen-ploču bivšem mađarskom premijeru Imreu Nađu, na zgradi Ambasade Srbije u Budimpešti u kojoj je Nađ jedno vreme bio sklonjen pre nego što su ga Sovjeti likvidirali. Ceremoniji prisustvuju i delegacije iz najmanje 56 zemalja, a sinoć je održan i gala koncert u mađarskoj Državnoj operi. Pre koncerta govore su održali predsednik zemlje Laslo Soljom i njegov austrijski kolega Hajnc Fišer. Između ostalih, komemoraciji prisustvuju i predsednik Evropske komisije Hose Manuel Baroso, generalni sekretar NATO Jap de Hop Shefer i španski kralj Huan Karlos. Američku delegaciju predvodi guverner Njujorka Džordž Pataki, čiji su dedovi po ocu bili mađarski imigranti. Opozicione partije i nekoliko grupa veterana 1956. bojkotovali su skup na kojem je govorio socijalistički premijer Ferenc Đurčanj.
Mađarska revolucija koja je počela 23. oktobra 1956. bila je jedna od nekoliko žestokih izazova zemalja Istočne Evrope za bivši Sovjetski Savez. Nakon Drugog svetskog rata te zemlje Istočne Evrope postale su sovjetski komunistički sateliti. Radnički revolt u Istočnoj Nemačkoj ugušen je tri godine ranije, dok su 1968. sovjetski tenkovi oborili reformsku vladu u Čehoslovačkoj. U Poljskoj su radnici na brodogradilištu organizovali ustanak protiv komunističkog režima. Mađarski ustanak počeo je masovnim okupljanjima antivladinih i antisovjetskih demonstranata u Budimpešti i drugim gradovima. Prva žrtva bio je demonstrant kojeg je ubila policija u gradu Debrecenu. Sovjetske trupe su kasnije ubile na stotine demonstranata. Prvobitno je Kremlj nagovestio da će povući svoje trupe iz Budimpešte, međutim, sovjetska armija je ostala do kraja novembra, kada su sovjetski avioni bombardovali poslednja žarišta otpora kada je ustanak okončan.
Hiljade Mađara i Sovjeta je ubijeno, desetine hiljada revolucionara je uhapšeno, 225 je pogubljeno dok je gotovo 200.000 ljudi pobeglo u izbeglištva izvan zemlje, uglavnom na Zapad. Zapadne sile osudile su akcije Sovjteskog Saveza, ali su ignorisale molbe revolucionara da intervenišu.

Ostale vestiArhiva