Ovaj grad spomenik u kome ima tačno onoliko pravoslavnih crkava koliko ima dana u kalendarskoj godini, grad u kome kao u nekom vremeplovu možete za čas proputovati kroz vekove i osetiti dah minulih vremena, je grad gde je osnovana prva srpska eparhija i koji je uprkos burne prošlosti uspeo je da ostane svetionik pravoslavlja.
Pre 2400 godina Ohrid je bio poznat pod imenom Lihindos što u prevodu znači Božanska svetlost, dok današnji ne tako spektakularan naziv Ohrid potiče od slovenske reci “o hrid”, prema položaju grada koji zapravo lezi na hridi koja se uzdiže iznad Ohridskog jezera.
Svoj antički naziv Ohrid je opravdao krajem devetog veka kada je postao središte širenja pismenosti i hrisčanstva medu Slovenima koje su tada započeli u Ohridu verni učenici Svetog Ćirila i Metodija, Sv. Naum, prvi slovenski monah i Sveti Kliment prvi slovenski episkop. Oni su tada i osnovali prvi Sveslavenski univerzitet i postavili kamen temeljac za širenje prosvetiteljstva, tako da se sa razlogom može reci da Ohrid predstavlja kolevku civilizacije Južnih Slovena.
Ledeno doba današnjih vremena
Ohridsko jezero, poznatije kao “makedonsko slatkovodno more” i “ muzej živih fosila” je jezero koje je nastalo pre nekoliko miliona godina tektonskim pomeranjem zemljišta i koje zajedno sa Bajkalskim jezerom u Rusiji, Tanganika i Malavi jezerima u Africi, i Titikaka jezerom u Južnoj Americi čini jedno od najstarijih jezera na svetu.
Nalazi se na 695 metara nadzorske visine i okruženo je obroncima veličanstvene planine Galičice sa kojom čini nerazdvojivu celinu, savršen sklad prirode, i jedinstven eko sistem, koji je 1958. godine Narodna Skupština Republike Makedonije proglasila nacionalnim parkom. Taj sklad odiše bogatom prirodnom riznicom, florom i faunom koja se sastoji od mnogih endemskih (specifičnih za to područje) i reliktnih (preživelih ledeno doba) vrsta. Mora se priznati da za sve ljubitelje prirode a i za one manje prirodi naklonjene ovaj neobrađeni dijamant predstavlja pravu poslasticu. Treba napomenuti da Ohridska pastrmka, endemska vrsta ovog područja predstavlja specijalitet koji se nikako ne sme propustiti.
Površina jezera od 349 kvadratnih kilometara i providnost od 22 metara dubine samo govori o specifičnosti ovog jezera. Veliko je kao more a cisto kao platno oprano Biljaninom rukom. Stotine izvora snabdevaju Ohridsko jezero svezom vodom koja potiče uglavnom iz Prespanskog jezera koje se nalazi na oko 150 metara nadmorske visine iznad Ohridskog jezera, i koje se principom spojenih sudova presipa u Ohridsko jezero kanalima stvorenim kroz samu planinu. Najpoznatiji izvor je svakako izvor reke crni Drim ili Biljanini izvori. Ovaj izvor se nalazi kod crkve Sveti Naum gde reka Drim izvire iz peska i stene u vidu 45 pojedinačnih izvora stvarajući utisak ključajućeg peska, zatim utiče u jezero a onda na drugom kraju jezera, kod gradića Struge, voda se izliva u korito reke Drim. Na ovaj način, prirodnom filtracijom, voda u jezeru se u potpunosti promeni za 12 sati. Crni Drim je dobio naziv po tamnoj boji vode koju stvaraju senke okolnih stabala i rastinje sa dna jezera. Prema legendi koja datira još iz vremena Rimljana, to su izvori gde je prelepa Biljana prala veš sa svojim drugaricama kada se nesrećno zaljubila u vođu karavana koji se kod izvora snabdevao vodom za put. Ova priča je ispevana u poznatoj pesmi” Biljana platno beleše” i predstavlja najpoznatiju starogradsku pesmu i praktično himnu Ohrida.
Ukus prošlosti U vreme procvata vizantijskog carstva kreću da niču mnoga pravoslavna svetilista koja počinju da sire hrišćanstvo i pismenost među slovenskim narodom. Od nekadašnjih 365 crkva do današnjih dana je preživelo samo pedesetak, mada se nova arheološka otkrivanja zatrpanih temelja nekadašnjih srednjevekovnih lepotica samo nastavljaju.
Posle pada Ohrida 1395. godine u Osmanlijske ruke dolazi do značajnih arhitektonskih i konstrukcijskih promena ovih pravoslavnih hramova radi ispunjenja religijskih potreba. Tada su pravoslavna svetilišta masovno pretvarana u džamije radi islamizacije lokalnog stanovništva a i za religiozne potrebe porobljivača, a zidne fresko dekoracije su premazivane malterom. Na sreću budućih generacija taj jedinstveni sudar religija i kultura je proizveo specifičnu mešavinu koja je uspela da odoli vremenu, preživi do današnjih dana i zauzme značajno mesto na geografskoj karti svakog putnika namernika.
Tursko porobljavanje i islamizacija lokalnog stanovništva imalo je veliki uticaj ne samo na religioznu nego i na čitavu arhitekturu Ohrida. Tradicionalni turski stil gradnje sa stepenasto isturenim gornjim spratovima među kojima je svakako najpoznatija zgrada Narodnog Muzeja i uske strme ulice popločane kamenom ili kaldrmom daju Ohridu poseban šarm koji vas definitivno ne može ostaviti ravnodušnim. Dah prošlih vremena vas obuhvata sa svih strana, prolazi kroz jedinstven lični mentalni filter, dobija specifičan ukus i postaje stvarnost, stvarnost od koje vam zastaje dah i od koje ne želite da se odvojite.
Ukus prošlosti može se osetiti i za vreme tradicionalne internacionalne manifestacije “Ohridskog leto” kada se uspavana istorija ponovo budi, i kada posetioci mogu na još jedan način da otputuju u prošlost i uhvate dah minulih vremena. Mnoge od ovih građevina uključujući neke iz rimsko-antičkog doba kao sto je rekonstruisani koloseum sa fantastičnom akustikom, Ohridska katedrala-crkva Sveta Sofija - najakustičnija pravoslavna crkva u čitavoj Makedoniji a kako neki kažu i na Balkanu i Samuilova tvrđava, otvaraju tada svoja vrata publici zarad održavanja koncerata klasične i duhovne muzike kao i pozorišnih predstava. Tada Ohrid blista u svom punom svetlu i postaje prava umetnička metropola sa večernjim pozornicama pod božanskim i zvezdanim nebom.
Treptaji koji prožimaju telo dok se slušaju operske arije u večernjim satima kada zavlada tisina u celom gradu je doživljaj koji je teško opisati recima. To je doživljaj koji budi sva čula, aktivira neverovatna osećanja i prouzrokuje secanja koja ce se večno pamtiti. To je nešto sto treba doživeti da bi se razumelo u potpunosti.

Ostale vestiArhiva