Rimski imperator Trajan početkom drugog veka naredio je da se izgradi put kroz Đerdapsku klisuru i most do tada neviđenih razmera, sa namerom da pređe reku Dunav i pokori hrabre Dačane. Tako je nastao veliki Trajanov most.
Ova jedinstvena građevina je Trajanu omogućila pobedu u Drugom dačkom ratu i otvorila put ka daljim osvajanjima. Most je bio u funkciji svega nekoliko decenija, a zatim je uništen. Danas, u blizini sela Kostol kod Kladova, postoje ostaci Trajanovog mosta i naselja Pontes. Započeta arheološka istraživanja ni do danas nisu dovršena i mnoga pitanja vezana za ovu građevinu ostala su bez odgovora.

Godovi očuvani pod vodom
Tokom svoje istorije most je nekoliko puta istraživan, ali arheološki radovi nisu nikada do kraja sprovedeni. Zato nauka još ne raspolaže činjenicama, niti ima precizne odgovore na mnoga pitanja u vezi sa Trajanovim mostom – ističe Neško Dragišić, direktor Turističke organizacije Kladova.
Poslednje istraživanje, napominje naš sagovornik, započela je arheolog Gordana Karović, koja je sredstvima republičkog Ministarstva kulture i domaćih preduzeća registrovanih za podvodna istraživanja, u septembru 2003. godine obavila pripremna snimanja korita Dunava u zoni Trajanovog mosta. Ta istraživanja su donela veliki broj dokumenata dobijenih savremenim metodama i upotrebom sonara, elektronskim uređajima, kao i ronjenjem i snimanjem podvodnim kamerama.
Video-snimanja su dala izvanredne kadrove podvodnih ostataka Trajanovog mosta na kojima se, pored klesanih kamenih blokova, uočavaju dobro sačuvane drvene talpe i šipovi. Ono što fascinira je da se na ovim drvenim ostacima i nakon 1900 godina provedenih pod vodom, jasno uočavaju godovi. Merenjima je utvrđeno da je ukupna dužina mosta 1.097,5 metara, međuosovinski razmak 18 rečnih stubova približno 55 metara, a širina mosta 14,5 metara. Trajanov most je podignut za neverovatno kratko vreme, od 103. do 105. godine, u blizini Kladova sa srbijanske strane i Turnu Severina sa rumunske strane. To je prvi most ikada podignut na donjem Dunavu koji je na tom mestu širok oko 800 metara i oko 1000 godina je važio za najduži most ikada sagrađen i to u rekordnom roku s obzirom na tadašnju tehnologiju gradnje.
Glavni Trajanov cilj bio je da premosti Dunav i svoje trupe prebaci na levu obalu reke, koju su kontrolisali Dačani. Most je najverovatnije zamislio sam Trajan, ali je projektovanje i gradnju poverio Apolodoru iz Damaska, najvećem arhitekti toga doba.

Apolodorov rukavac
Izbor mesta za izgradnju mosta je bio uslovljen prirodnim karakteristikama Dunava na ovim prostorima. Korito reke je dosta peskovito, Dunav je na tom delu bio vrlo miran i malih dubina. Neposredna blizina ostrva Šimijan pružala je mogućnost graditeljima da se pregrađivanjem Dunava tok reke usmeri najpre u jedan rukavac i na isušenom dnu izgrade stubovi, a zatim to isto učini sa drugim rukavcem. Topografska zapažanja na terenu pokazuju da je Apolodor za vreme gradnje skrenuo tok reke u rukavac koji počinje kod današnjeg Fetislama – turske tvrđave zapadno od Kladova i opet se spaja sa Dunavom ispred Male Vrbice, nizvodno od mosta. Tako je većina stubova građena na suvom.
Reljef sa prikazom svečanog otvaranja mosta (detalj sa Trajanovog stuba u Rimu)
Most je porušen po naređenju cara Aurelijana (270–275) kad su Rimljani pod navalom varvarskih plemena morali da napuste tadašnju provinciju Dakiju. Drugi izvori govore da je porušen 20 godina nakon izgradnje po naređenju cara Hadrijana (117–138) što je manje verovatno jer su Rimljani tada još vladali Dakijom, a neki, opet, veruju da se raspao mnogo kasnije, pod uticajem vode. Izgled mu je uklesan na luku Trajanovog stuba u Rimu
Dvadeset stubova se još moglo videti 1856. godine, kada je vodostaj Dunava bio rekordno nizak. Godine 1906. Međunarodna komisija za Dunav je odlučila da uništi dva stuba koji su ometali navigaciju. Ostaci 16 stubova Trajanovog mosta su locirani 1932. Pola veka kasnije arheolozi su uspeli da lociraju njih 12, a četiri je verovatno u međuvremenu odnela voda. Ostaci prvih stubova na obe strane i danas se mogu videti na obalama Dunava.

Dobri car Trajan
Puno ime ovog cara nakon usinovljenja je bilo Marko Ulpije Nerva Trajan. Rođen je 53. godine, umro 117, a na presto stupio 98. godine kao rimski car, naslednik Nervin i pripadnik Antoninske dinastije. Prilikom preuzimanja vlasti Trajan je rekao: „Biću poštovan kada Dakiju učinim rimskom provincijom i kada Dunav i Eufrat pređem preko mosta.“
Trajan je bio prvi car koga je usvojio prethodni car, a da sa njim nije bio ni u kakvom srodstvu. Takođe je bio drugi u nizu petorice dobrih careva (Nerva, Trajan, Hadrijan, Antonin Pije i Marko Aurelije) koji su nasleđivali jedan drugoga putem usvajanja i tokom većeg dela drugog veka obezbedili carstvu unutrašnju harmoniju i dobru vladu. Osim toga, Trajan je bio prvi car rođen u nekoj provinciji.

Ostale vestiArhiva