U nemogućnosti da, ni posle petnaest godina, reše pitanje isplate zaostalih hrvatskih penzija, zarađenih do raspada bivše Jugoslavije, Udruženje građana koje ostvaruje penzije po osnovu međunarodnih ugovora u Srbiji dobilo je ovih dana potvrdu i Hjuman rajts voča, jedne od najznačajnijih nevladinih organizacija za zaštitu ljudskih prava, da oštećenima zarađene penzije moraju biti isplaćene. Jer, za sve godine radnog staža postoje uplate socijalnog i penzijskog osiguranja, a što se može proveriti u hrvatskom penzijskom fondu.

Ovo, između ostalog, potvrđuje u razgovoru za „Politiku” Pavle Kiš, predsednik tog udruženja, koji na uvid stavlja izveštaj te nevladine organizacije.

Prema njegovim rečima, više od 25.000 sadašnjih penzionera koji su radili u ovoj bivšoj republici SFRJ steklo je pravo na penzijski ček. Upravo je to bio razlog da Udruženje zatraži pomoć Hjuman rajts voča koji je, kako je potvrđeno, još pre tri godine hrvatskoj vladi dao preporuku kako da se pitanje o kojem je reč najbezbolnije reši.

Međutim, nijedan od predloga hrvatska strana ni do danas nije usvojila, ističe Kiš. U izveštaju ove nevladine organizacije navodi se da je Hrvatska postavila brojne prepreke raseljenim Srbima da ostvare pravo na penziju. Takva opstrukcija predstavlja veliku prepreku onim povratnicima koji, lišeni penzija, nemaju dovoljno sredstava za život.

Najveći problem je nespremnost tamošnje vlasti da Srbima prizna godine radnog staža od 1991. do 1995. godine. Vlada je odbacila većinu srpskih zahteva za priznanje penzije, tvrdeći da su dokumenti koji dokazuju status zaposlenja u međuvremenu izgubljeni ili uništeni, kao i da su podnosioci zahteva propustili rok za dokazivanje radnog staža u Hrvatskoj.

Reč je, pre svega, o onima koji nisu bili u penziji pre rata i kojima sada nedostaju godine radnog staža da bi ostvarili pravo na mirovinu. Ako je, na primer, reč o muškarcu koji ima 65 godina ili ženi od 60 godina, oni mogu ostvariti pravo na starosnu penziju, ali je u tom slučaju iznos na čeku mnogo manji nego da su otišli u redovnu, punu penziju, kaže Kiš.

Oni koji su na vreme podneli zahteve za isplatu penzija naišli su na još jedan problem kod hrvatskog penzionog fonda koji im je tražio pismeni dokaz uplata doprinosa za vreme rata.

Traženje ovih dokaza je, ističe Kiš, suprotno Zakonu o penzijskom osiguranju koji izričito navodi da se izjava svedoka može prihvatiti kao jedini dokaz statusa osigurane osobe i godina radnog staža, pošto je reč o ratnom periodu.

Prema rečima Kiša, Hrvatska je zaključno sa oktobrom 1991. godine obustavila isplatu svih penzija licima koja su zbog rata prognana sa ove teritorije. Srpska vlada je posle toga, a u dogovoru s Hrvatskom, donela uredbu prema kojoj je počela isplata akontacije penzionerima koji su zbog rata morali da napuste Hrvatsku.

To praktično znači da su stečene penzije hrvatskih osiguranika bile i ostale zamrznute u Hrvatskoj, a „akontacija” koju je srpska strana isplaćivala deljena je bez rešenja o preuzimanju isplate penzija od Zavoda za mirovinsko osiguranje Hrvatske, što je nedopustivo, kaže Kiš.

Na ovaj način, tvrdi on, penzioneri koji su ceo radni vek ili deo radnog staža uplaćivali doprinose u hrvatski fond praktično su opljačkani, jer ni do danas nije izvršena isplata razlike penzija, koje je nastala između isplata „akontacija” i stvarnog iznosa na čeku koji je trebalo da stigne iz Hrvatske.

Istovremeno je utvrđeno i da je akontacija bila čista milostinja u odnosu na stvarni iznos penzije iz Hrvatske, s obzirom na to da je iznosila četvrtinu hrvatske prinadležnosti.

U izveštaju ove nevladine organizacije se kaže da je bilo nemoguće pre rata primati platu u javnim preduzećima a da poslodavci prethodno nisu uplaćivali doprinose za penzijsko i socijalno osiguranje, kao i da nema govora o tome da osnov za isplatu penzija danas ne postoji.

Ove važne informacije sigurno se i danas mogu naći u hrvatskom penzionom fondu, gde su se prikupljale, čak i ako su dokumenti tadašnjih zaposlenih, rasutih po celoj Hrvatskoj, uništeni ili zagubljeni, stoji u izveštaju Hjuman rajts voča.

Udruženje, zbog svega ovoga, opet traži pomoć od srpskih vlasti da se pitanje isplata hrvatskih penzija konačno reši.

Ostale vestiArhiva