- Moramo se odlučnije i organizovanije pred svetskom javnošću boriti za to da svet shvati da Kosovo i Metohija nisu samo "parče teritorije", nego da je reč o prostoru koji predstavlja temelj srpskog državnog, kulturnog i duhovnog identiteta. Na karti italijanskog geografa Đakoma Kantelija, koju je radio za kardinala Litija, objavljenoj u Rimu 1689. godinu, granica između Srbije i Albanije (tada obe pod turskom vlašću) označena je na Drimu (Velikom Drimu) u današnjoj severnoj Albaniji. I u domaćoj, a naročito u svetskoj javnosti stvorena je lažna predstava o tome da kriza na Kosovu i Metohiji počinje od Miloševića, koji je "mirne Albance" hteo da nasilno protera sa Kosova i Metohije.

Mlađi svet kod nas, koji je indoktriniran stranom propagandom, počeo je i sam da veruje u to, smatrajući gotovo logičnim da treba da se "otarasimo tog tereta". Ima dosta onih koji sebe predstavljaju zastupnicima demokratskog mišljenja, koji uporno ponavljaju da je nemoguće zamisliti da "dva miliona Albanaca živi u Srbiji". Zašto? Zar nije logično svuda u svetu da jedna nacionalna manjina treba da poštuje državu u kojoj živi, uvažava njene zakone i pokazuje lojalnost toj državi. U pravnoj državi Albanci mogu imati ista prava kao i drugi građani Srbije.

Međutim, problem je u tome što se i među njima, a naročito u svetu smatra potpuno legitimnim da jedna nacionalna manjina zloupotrebi autonomiju pokrajine radi etničkog čišćenja većinskog naroda (od 1945. do 1990. iseljeno je u centralnu Srbiju oko 250.000 Srba), da organizuje oružanu pobunu, da NATO vojno podrži separatističko-terorističku aktivnost te manjina i da još, za sve to, albanska manjina u Srbiji treba da bude nagrađena otimanjem tog dela teritorije koja, i međunarodno-pravno i suštinski, čini sastavni deo Srbije. Mislim da se ovde može parafrazirati ona Cvijićeva misao iz 1905. godine da smo mi toliko pomeli da ne umemo braniti ni svoja najjasnija prava. Dakle, bila bi nečuvena ironija istorije i slučaj bez presedana da velike sile nagrade Albance za etničko čišćenje Srba iz središta svoga državnog i kulturnog prostora.

Gotovo niko danas ne pominje jedno mudro izlaganje Henrija Kisindžera na formu u Pragu 1998. koji je upozorio da su koreni sukoba vrlo duboki i da sežu u vekove osmanske dominacije, kao i da bi bilo apsurdno da se manjinski problemi jedne zemlje rešavaju vojnom intervencijom NATO. Ako se radi o problemu manjinskih i autonomnih prava, krenimo čak od sela do sela, rekao je Kisindžer, da bismo rešavali konkretne probleme.

Jasno je da je ovde reč o projektu velike Albanije za koji je Musolinijev ministar grof Ćano rekao Hitlerovom ministru Ribentropu da priključenjem delova susednih država (tada Kraljevine Jugoslavije i Grčke), od Albanije treba stvoriti "tvrđavu koja će neumoljivo vladati Balkanom". Više je nego jasna politika istorijskog revanša prema Srbima, što najbolje ilustruje intervju Ahtisarijevog zamenika austrijskog diplomate Roana (objavljen u Politici). Valjda nije slučajno ni to što je Roan od 1981. do 1987. bio direktor izvršne kancelarije generalnog sekretara UN Kurta Valthajma, koji je na jugoslovenskom prostoru tokom Drugog svetskog rata imao istaknutu ulogu kao nacistički SS oficir.

REKLI SU O KOSMETU

"Mislim da su koncept velike Albanije kao strašilo koristile sve strane. Pojedini srpski političari su ga predstavljali kao pretnju i tvrdili da je nezavisno Kosovo samo korak ka ostvarenju tog cilja. Pojedinci u SPC su u tome videli koncept još jedne islamske države na Balkanu. Isto je činila i albanska strana. Ibrahim Rugova je bezbroj puta pretio Zapadu: "Ili nezavisno Kosovo ili oružana pobuna koja bi vodila nekakvoj velikoj Albaniji".
Bernd Fišer, profesor istorije Balkana i šef katedre za istoriju na Indijana univerzitetu u Sjedinjenim Državama.
(Bi-Bi-Si, avgust 2006)
***
Iskreno, za Srbiju su u ovom trenutku slabe nade kada je o Kosmetu reč. Kratkoročno, sve što Beograd može da uradi jeste da apeluje na zapadno javno mnjenje i da ističe vrlo loš učinak kosovskih Albanaca u odnosu prema manjinskim etničkim zajednicama. I da ističe da će preostali kosovski Srbi biti isterani, pre ili kasnije, ako budu prepušteni državi Albanaca.
Anatol Liven, stručnjak za Evropu, Rusiju, Balkan i centralnu Aziju iz vašingtonske fondacije NJu Amerika
(Bi-Bi-Si, avgust 2006)
***
Saglasnost svih strana je nemoguća. Nijedan sporazum neće zadovoljiti sve. Pošto su videli druge delove Jugoslavije kako se otcepljuju, zašto bi albanski Kosovci prihvatili manje od nezavisnosti? Ali zašto bi Srbija prihvatila da joj deo teritorije odvoje Amerika, Britanija i Turska, recimo - koje su nemilosrdno ugušile sopstvene secesionističke pokrete?
Dag Bandou, viši saradnik Instituta Cato u Vašingtonu

DR SLAVENKO TERZIĆ, ISTORIČAR, NAUČNI SAVETNIK ISTORIJSKOG INSTITUTA SANU
Objavio je veliki broj naučnik radova na srpskom i stranim jezicima iz istorije Srbije i Srba, istorije Balkana i naročito odnosa velikih sila prema Balkanu, u prvom redu Austrougarske i Rusije. Veći broj radova tiče se istorije Kosova i Metohije, na srpskom, engleskom i francuskom jeziku, među njima i veću studiju na francuskom jeziku pod naslovom "Stara Srbija i Albanci". Jedan je od autora i urednika knjige "Odgovor na knjigu Noela Malkolma Kosovo", Kratka istorija (na srpskom i engleskom jeziku).

Ostale vestiArhiva